روایت نکنید، تحریف می­شوید

روایت نکنید، تحریف می­شوید. شاید این جمله بهترین خلاصه از بیانات اخیر مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در خصوص نحوه انعکاس رویدادها و اخبار باشد. رهبر معظم انقلاب، هفته گذشته و در دیدار با پرستاران طی سخنانی به نحوه انعکاس رویدادها و اخبار اشاره داشتند و فرمودند: «شما روایت کنید حقایق جامعه‌ی خودتان و کشور خودتان و انقلابتان را. اگر شما روایت نکنید دشمن روایت می کند؛ شما اگر انقلاب را روایت نکنید دشمن روایت می کند؛ شما اگر حادثه‌ی دفاع مقدس را روایت نکنید دشمن روایت می کند، هرجور دلش می خواهد. توجیه می کند، دروغ می گوید، ۱۸۰ درجه با این خلاف واقع، جای ظالم و مظلوم را عوض می کند. شما اگر حادثه‌ی تسخیر لانه‌ی جاسوسی را روایت نکنید که متأسفانه نکردید، دشمن روایت می کند و کرده. دشمن روایت کرده، روایت های دروغ. این کاری است که ما باید انجام بدهیم، این وظیفه‌ی جوان های ما است». این نکات بیانگر یک رویکرد آسیب ­شناسانه و تخصصی به نکته ­ای مغفول و بااهمیت اشاره در حوزه رسانه­ است که به پاشنه آشیل جریان­های رسانه­ای ما تبدیل شده است و رهبر معظم انقلاب با ظرافت و سادگی به تبیین آن پرداختند. بررسی­ ها نشان می­دهد در طی سال­های اخیر عمده فضاسازی­ های منفی دشمن از همین زاویه صورت گرفته است. به این ترتیب که همه رویدادهای مرتبط با کشور و انقلاب ما اعم از رویدادهای تاریخی یا رویدادهای روزانه به دلیل ضعف در روایت­گری دچار تحریف می­شوند. اما ریشه این ضعف چیست؟ تشتت در روایت­گری، سرعت عمل پایین و تاخیر در روایت­گری، روایت­ های غیرحرفه ­ای و ناقص از رویدادها و... موجب ضعف ما در روایت­گری می­گردد. باید بپذیریم در دنیای امروز که رسانه و ارتباطات همه جنبه های زندگی را متاثر از خود کرده است، در صورتیکه روایت نکنیم، قطعا روایت خواهیم شد و روایتی که دیگران از ما دارند نه بر مبنای حقایق بلکه بر مبنای راهبردها و منافع رسانه ­ای آنها تعریف می­گردد. در سال­های اخیر نحوه انعکاس خبر و روایت از سوژه­ های مختلف و رویدادهای گوناگون نشان داده­ است که عمده اوقات روایت اول، روایت غالب خواهد شد. بنابراین به غیر از نکات مربوط به کیفیت روایت­گری همچون جامعیت، صداقت و ابتکار عمل، نباید از عامل زمان غافل شد. با شایعه پراکنی­ هایی که در سال­های اخیر در فضای رسانه ­ای صورت گرفته است، دیگر ثابت شده است که شایعه ­پراکنی بسیار آسان­تر و اثرگذارتر از تکذیب شایعات است. سرعت انتشار و جذابیت شایعات بسیار بیشتر از تکذیب­ها است و دروغ بودن بسیاری از شایعات هیچ­گاه برای افکار عمومی اثبات نمی­شود. دشمن برای روایت­گری علاوه بر سرعت عمل از انواع تاکتیک­های رسانه ­ای و جنگ روانی نیز بهره ­برداری می­کند. تحریف، تکرار، بازنمایی، تعمیم افراطی، کلی­گویی، دروغ بزرگ، شاه ­ماهی سرخ، اخبار جعلی، دو قطب ی­سازی، مقصرنمایی، پاره حقیقت­گویی، پیش فرض سازی، برجسته­ سازی و... از مهم­ترین تاکتیک­های رسانه ­ای است که در چند سال اخیر دشمنان برای فضاسازی رسانه ­ای علیه ایران و روایت­گری در راستای منافع خودشان از آن بهره می­برند. به عنوان نمونه یکی از آخرین تحریف­های رسانه­های دشمن را می­توان در نحوه انعکاس همین بیانات اخیر رهبری با پرستاران مشاهده نمود. در حالیکه رهبر معظم انقلاب با قدردانی از زحمات پرستاران، خواستار تولید آثار هنری از این فداکاری­های انها شدند؛ رسانه سعودی اینترنشنال با برجسته­سازی و تقطیع این بیانات طوری تیتر زدند که گویی رهبری به دنبال بهره­برداری از سختی­های زندگی پرستاران برای تولیدات هنری هستند. یعنی با یک روایت­گری ظریف و شیطنت ­آمیز از انعکاس بیانات رهبری باعث سوگیری در فهم مخاطب شدند. خب حالا در چنین شرایطی باید برای هر کلان روایت، خرده روایت­هایی در راستای آن تعریف نماییم و به جای تاکتیک­های رسانه ­ای که هدفشان چیزی جز تحریفِ حقیقت رویدادها نیست، تلاش کنیم با روایات حرفه ­ای و جامع و بهره ­گیری از منابع و اسناد معتبر، اعتماد مخاطب را جذب نماییم. مخاطبان نیز باید ضمن افزایش سواد رسانه­ای، در دنیای روایت­ها هوشمندانه رفتار کنند. رفتار هوشمندانه یعنی خبر بدون سند و‌ منبع معتبر را نپذیریم. تا مطمئن نشدیم برای کسی ارسال نکنیم و حتما نسبت به چرایی انتشار حجم عظیمی از محتواهایی که یک قصد را پیگیری می کنند، تامل نماییم.